ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล

  บทความ :  "เด็กนอกระบบ" #4 หัวข้อ  “ถ้าครอบครัวมีความรักความผูกพันกัน  ถึงจุดหนึ่งเราจะคิดถึงเขา และพยายามเปลี่ยนตัวเอง” “ คิม” เลิกเรียนหลังจบชั้น ปวช.ปีที่ 1 ออกมาใช้ชีวิตวัยรุ่นกับกลุ่มเพื่อน เที่ยวเตร่ กลับบ้านบ้าง ไม่กลับบ้าง ..และเสพยาบ้า วันนี้ คิม อายุ 17 ปี ได้มารู้จักและใช้เวลาใน ศูนย์สร้างโอกาสเด็กและเยาวชนแห่งขอนแก่น ภายใต้การสนับสนุนของเทศบาลนครขอนแก่น โดยความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายจาก 25 หน่วยงาน  ในช่วง 3-4 ปี คิมเปลี่ยนไปจนแทบจะจำตัวเองไม่ได้ คิมหยุดใช้ยาเสพติด ไม่ติดเที่ยวเหมือนเมื่อก่อน แต่หันมาใช้เวลากับการทำงาน เก็บเงิน เขาวางแผนอนาคต อยากดูแลคนในครอบครัว “ ผมใช้ยาประมาณหนึ่งปี แต่ไม่ได้ต้องดูดทุกวัน ไม่ได้ขาย แค่สนุกกับเพื่อน ตอนนั้นไม่ค่อยอยู่บ้าน เที่ยวตลอด พอมาเรียน ปวช. เพื่อน ๆ เลิกเรียน ผมก็เลิกตาม ออกมากันหมด” อะไรคือ “ปมปัญหา” ที่ทำให้ชีวิตของเขาออกนอกลู่นอกทางจนเผชิญความเสี่ยงแบบนี้ ? คิมนิ่งคิด แล้วตอบสั้น ๆ ว่า “ ไม่มี” “ ติดเพื่อนเท่านั้น เป็นกลุ่มเพื่อนที่เรียนด้วยกันที่โรงเรียนเทศบาล เป็นเพื่อนที่โตมาด้วยกัน แล้วก็พากันมาเรียนอาชีวะ พอ

                                   บทความ :  "เด็กนอกระบบ" #3 หัวข้อ เ สริมแกร่งคนทำงาน กุญแจดอกสำคัญ  แก้ปัญหา “เด็กหลุดระบบ”    ประเทศไทยมีเด็กที่หลุดจากระบบการศึกษาไม่น้อยกว่า 1.2 ล้านคน นั่นหมายถึงร้อยละ 2 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด เท่ากับว่า เด็กไทยทุก ๆ 100 คน จะมี 16 คน ที่ไม่ได้เรียนหนังสือ การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ยิ่งซ้ำเติมสถานการณ์ให้ย่ำแย่ลงไปอีก การดูแลช่วยเหลือเด็กที่หลุดจากระบบไม่ใช่เรื่องง่าย จากประสบการณ์งานพัฒนาเครือข่ายและส่งเสริมงานด้านสุขภาพและคุณภาพชีวิต สำหรับประชากรกลุ่มเปราะบาง รวมทั้ง “เด็กนอกระบบ” ของมูลนิธิพัฒนาเครือข่ายสุขภาพ (สำนักงานภาคอีสาน) หรือ “เ ฮลท์เน็ท ”  ทิพวัลย์ โมกภา ผู้จัดการเฮลท์เน็ท  พบว่าการทุ่มงบประมาณเพื่อหวังขจัดความยากจน ไม่เพียงพอที่จะแก้ปัญหาเด็กหลุดระบบ ทิพวัลย์ โมกภา ผู้จัดการเฮลท์เน็ท “เด็กแต่ละคนมีปัญหารุงรัง ไม่ใช่ทุกคนพร้อมจะกลับมาเรียน หรือร่วมกิจกรรมที่เราจัดให้” ทิพวัลย์ บอกว่าการทำงานกับเด็ก ยากตั้งแต่การเข้าถึงตัวเด็ก การสร้างความไว้วางใจ อีกทั้งเด็กส่วนใหญ่ขาดพื้นฐานที่ดีในตัวเอง การทำงานจึงต้องเริ่มจากการช่วยใ

                                 บทความ :  "เด็กนอกระบบ" #2 หัวข้อ คืน "เด็กนอกระบบ" สู่สังคม เทคนิคที่คนทำงานต้องรู้ คุยกับ :  วราภรณ์ หลวงมณี ผอ.อาศรมวงศ์สนิท   เรื่อง : วาสนา เดชวาร “เด็กหลุดจากระบบการศึกษา” เป็นปัญหาที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวางในช่วงที่ผ่านมาก เพราะพบว่าในแต่ละปี ประเทศไทยมีเด็กที่ออกจากการเรียนกลางคันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงการแพร่ระบาดของโควิด-19 มีหลากหลายสาเหตุที่ทำให้เด็กไม่สามารถเรียนต่อได้จนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน เช่น ฐานะยากจน ปัญหาครอบครัว ปัญหาในการปรับตัว อพยพตามผู้ปกครอง เรียนไม่ทันเพื่อน ฯลฯ ปัญหาใหญ่ที่ติดตามมา เกิดจากการขาดระบบรองรับเด็กที่ “ไม่ได้ไปต่อ” ในระบบโรงเรียน หากมีช่องทางให้เด็กสามารถเรียนรู้เพื่อเพิ่มทักษะด้านต่าง ๆ ก็จะช่วยเสริมสร้างศักยภาพและยกระดับคุณภาพชีวิตในอนาคตให้พวกเขาได้ อ้อย-วราภรณ์ หลวงมณี รองผู้อำนวยการแผนงานกระบวนทัศน์ใหม่ และผู้อำนวยการอาศรมวงศ์สนิท  มีประสบการณ์ในการทำงานกับเด็กนอกระบบมากว่าสิบปี และเตรียมพัฒนาให้ศูนย์การเรียนวงศ์สนิทวิทยา เป็นพื้นที่บ่มเพาะคุณภาพชีวิตเด็กเยาวชนนอกระบบ ให้มีความเข้มแข็

    บทความ :  "เด็กนอกระบบ" #1 หัวข้อ ความจน ไม่ใช่เหตุผลเดียวของ  “ เด็กหลุดระบบ ” ผู้เขียน :   ครูยุทธภูมิ ดีแจ้ง โรงเรียนวัดนาถบรรพต จังหวัดนครสวรรค์ “ครูยุทธ” ครูยุทธภูมิ ดีแจ้ง ชื่อนี้ เด็ก ๆ รู้จักกันดี ในฐานะครูฝ่ายปกครอง โรงเรียนเทศบาลวัดวรนาถบรรพต โรงเรียนเทศบาลใหญ่ที่สุดในอำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ ด้วยจำนวนนักเรียนราว 1,500 คน ครูยุทธเคยเป็นครูโรงเรียนอื่น ก่อนจะย้ายมาสอนฟิสิกส์ที่โรงเรียนเทศบาลแห่งนี้ ต่อมารับหน้าที่ครูฝ่ายปกครอง ตลอด 10 ปี เผชิญวีรกรรมของนักเรียนมาทุกรูปแบบ ทั้งยกพวกตีกัน หนีเรียน ชู้สาว ยาเสพติด ฯลฯ ครูยุทธใช้ทั้งแรงกายแรงใจในความเป็นครู พยายามดึงรั้งไม่ให้เด็ก ๆ ต้องหลุดจากระบบการศึกษา “เด็กโรงเรียนเทศบาล ชีวิตเขาเจอปัญหาหลายด้าน เราพยายามดูแล แล้วผมเป็นพวกทำอะไรก็ลุยเลย ไม่ชอบระบบหรือขั้นตอนเยอะ เพราะจะแก้ปัญหาไม่ทันการ บางทีสอน ๆ อยู่ ผู้ปกครองมาบอก ลูกหายจากบ้านหลายวันแล้ว ผมจะไปเรียกเด็กที่ค่อนข้างเกเรมา ให้เวลา 10 นาทีต้องได้คำตอบว่าเพื่อนอยู่ไหน เชื่อไหม แค่ 5 นาที เด็กกลับมาบอกได้แล้วก็พากันไปตาม อีกรายหนีไปอยู่กับผู้ชายที่คันนา ชีวิ