ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล

  บทความ "จิตตปัญญาพาอ่าน" #1   หัวข้อ สงบเย็น ในโลกยุคโควิด โดย ลือชัย ศรีเงินยวง ท่ามกลางโลกยุคโควิดนี้ เราจะมีท่าทีในการมีชีวิตอยู่อย่างไร จึงจะถูกต้อง เหมาะสม และไม่ทุกข์หรือทุกข์น้อย เรื่องนี้มีสิ่งชวนใคร่ครวญในสองระดับ ระดับแรกคือ เราจะมองการระบาดของโควิดในฐานะวิกฤติหรือโอกาส และยามต้องเผชิญกับการเจ็บป่วยเพราะการติดเชื้อ เราควรจะวางท่าที วางจิต วางใจ อย่างไร โควิดเป็นทั้งวิกฤติและโอกาส โลกอยู่กับโควิดมาเกือบ สอง ปีแล้ว มองด้านที่เป็นโทษ โควิดคือภัยคุกคามมนุษย์ ทำให้ต้องเจ็บป่วย ล้มตาย ทุกข์ทรมาณ พลัดพราก ถูกจำกัดอิสรภาพ คนจำนวนมากแม้ยังไม่ได้ติดเชื้อ แต่ก็มีชีวิตด้วยความเครียด วิตกกังวล ฯลฯ สังคมทั้งโลกกำลังระส่ำระสายกับผลกระทบทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสาธารณสุข แต่หากมองในด้านที่เป็นคุณ โควิดกำลังให้บทเรียนครั้งสำคัญกับมนุษย์ เป็นบทเรียนที่คนยุคปัจจุบันมองข้าม หลงลืม นั่นคือบทเรียน เกี่ยวกับ ธรรมชาติ ความตาย และความหมายของการมีอยู่ของชีวิต เมื่อมองย้อนกลับไปในอดีต โรคระบาดเช่นโควิด ไ ม่ใช่ครั้งแรก และจะไม่ใช่ครั้งสุดท้าย โลกเคยเผชิญวิกฤติโรคระบาดครั้งใหญ่ที่คร่...

รายงาน “สุขสัญจรออนไลน์ : อยู่อย่างไรให้ชีวิตลงตัว” ครั้งที่ 4 โดย รศ.นพ. ชัชวาลย์ ศิลปกิจ ผู้อำนวยการศูนย์จิตตปัญญาศึกษา วันพฤหัสบดีที่ 25 มิถุนายน 2563 เวลา 19 . 00 - 20 . 00 น. ผ่านระบบ Zoom ลงตัวกับความกลัว ธรรมชาติของความกลัว             ความกลัวเป็นความรู้สึกแรกๆ ที่เกิดขึ้นในมนุษย์ ซึ่งถูกออกแบบโดยธรรมชาติที่จะดูแลมนุษย์เราให้ปลอดภัย เราเรียนรู้ที่จะกลัวเมื่อตัวเรากับโลกแยกออกมา เป็นเรา เป็นเขา เด็กที่เกิดมาใหม่ๆ จะรู้สึกว่าโลกนี้เป็นของเราทั้งหมด เมื่อหิวก็มีนมมาใส่ปาก ทำให้เด็กแยกตัวเองออกจากสิ่งแวดล้อมไม่ได้ เมื่อเด็กโตขึ้นจึงเริ่มแยกแยะได้ ว่านี่คือตัวเอง นี่คือพ่อแม่ เป็นคนละส่วนกัน ระบบสมองของเรามีระบบที่เฝ้าระวังเรื่องความปลอดภัย เมื่อเด็กเริ่มแยกแยะได้ จะเห็นว่าเริ่มกลัวคนแปลกหน้า ความกลัว ความกังวลที่ทำงานเช่นนี้เป็นกลไกการทำงานของสมองที่ให้ชีวิตอยู่รอดปลอดภัย ถ้าพ่อแม่เลี้ยงดูอย่างถูกต้อง เด็กก็จะผ่านความกลัวมาได้อย่างราบรื่น แต่ทุกคนก็ล้วนมีสิ่งที่ตกค้าง เป็นความกลัว ความกังวลมากกว่าความเป็นจริง มากบ้า...

“ สุขสัญจรออนไลน์ : อยู่อย่างไรให้ชีวิตลงตัว” ครั้งที่ 3 โดย รศ.นพ. ชัชวาลย์ ศิลปกิจ ผู้อำนวยการศูนย์จิตตปัญญาศึกษา วันพฤหัสบดีที่ 18 มิถุนายน 2563 เวลา 19 . 00 - 20 . 00 น. ผ่านระบบ Zoom ลงตัวกับความเศร้า รู้จักแบบแผนความคิด เรามีความรู้สึกได้เพราะเรามีจิตใจเป็นที่รองรับ เมื่อเข้าใจอย่างนี้ จะได้มีท่าทีให้ถูกต้องกับความรู้สึกว่ามันเป็นธรรมชาติที่เกิดขึ้น และเมื่อเราใส่ใจสิ่งใด สิ่งนั้นก็จะปรากฏชัด และเมื่อเรามีความรู้สึกใดเกิดขึ้นแล้วเราไม่อยากมี เราจะคอยเพ่งคอยจ้องให้ความรู้สึกนั้นหายไป ความอยากหายนี้เป็นปัญหา เมื่อคนเรามีความเศร้า ก็มักจะมีกระแสความคิดที่สอดคล้องไปในทางเดียวกัน คือเริ่มมีความสงสัย ลังเล ไม่แน่ใจ หมกมุ่นครุ่นคิด แล้วก็ตั้งคำถาม และคำถามที่ได้ก็มักไปส่งเสริมให้เกิดความบีบคั้น ถลำลึก และสุดท้ายจะลงมาที่การโทษตัวเอง เกิดความสงสัยในคุณค่าความหมายหรือความดีงามของตัวเอง ความเศร้ามักส่งผลต่อกระบวนการใช้เหตุใช้ผล เกิดกระบวนการหมกมุ่นครุ่นคิด คิดวกวน (rumination) ซึ่งในคนที่ไม่ได้มีอาการซึมเศร้า เมื่อคิดไปสักพักก็อาจจะนึกได้ว่าช่างมัน แล้วหยุดการคิดวกวนนั้น ออกไป...